Meer dan helft NOS-berichtgeving Sint-Maarten gaat over plunderingen

Wie de berichtgeving van de NOS op internet over de ramp op Sint-Maarten volgt is het misschien al opgevallen, de omroep besteedt opvallend veel aandacht aan plunderingen op Sint-Maarten. Die nadruk is een fenomeen dat zich vaker voordoet als er sprake is van rampen, zeker in gebieden met een overwegend zwarte bevolking. In veel gevallen bleken dergelijke berichten bij rampen achteraf onjuist of zwaar overdreven.

Het eiland dat zwaar getroffen is door de orkaan Irma en wellicht opnieuw getroffen gaat worden door Jose kampt met een tekort aan alles, water, onderdak, communicatiemiddelen, voedsel, gezondheidszorg maar de NOS heeft vooral oog voor plunderingen. Van de 29 berichten die sinds woensdag gepubliceerd werden, zijn er 15 gewijd aan plunderingen of maken daar melding van. Dat begint al enkele uren nadat duidelijk wordt dat het land getroffen is door een ramp van ongekende omvang. De NOS bericht dan over onbevestigde meldingen:

Berichten over plunderingen kan Plasterk niet bevestigen. Wel zegt hij dat de militairen die van tevoren naar Sint-Maarten zijn gegaan onder lokaal gezag kunnen meehelpen om plunderingen tegen te gaan.
En kort daarop weer:

Correspondent Dick Drayer heeft begrepen dat de sfeer op het eiland grimmig is. “Het beeld dat ik heb gekregen via mijn contacten is niet gunstig. Er vinden al plunderingen plaats”, zegt hij.
Er is dan nog niets duidelijk over de omvang en aard van de eventuele plunderingen in het verwoeste gebied.

Een paar uur later meldt de NOS opnieuw:

Plasterk zei dat hij berichten over plunderingen niet kan bevestigen, maar dat op Sint-Maarten Nederlandse militairen kunnen helpen de openbare orde te handhaven en dus ook plunderingen te voorkomen.
Donderdagmiddag, een half etmaal na de eerste geruchten komt de NOS er opnieuw op terug:

Defensie heeft bevestigd dat op Sint-Maarten is geplunderd. Op welke schaal dat is gebeurd, is niet duidelijk. Evenmin is bekend of er op het eiland ook mensen met wapens rondlopen. Defensie kan berichten daarover niet bevestigen. Wel zegt een woordvoerder dat “het openbaar bestuur nog geen grip heeft op wat er gebeurt”.
Anderhalf uur later:

Vijftig politiemensen zijn van Curaçao onderweg naar Sint-Maarten om de lokale politie te ondersteunen bij het handhaven van de orde. Eerder vandaag waren er berichten over plunderingen.
Drie uur later komt het probleem opnieuw aan de orde:

Het contact met de 40.000 bewoners van het Nederlandse deel blijft schaars, maar sommigen weten de NOS te bereiken. Marilou Rohan schetst een chaotische beeld van het getroffen eiland: “Je ziet mensen gewoon de supermarkten plunderen.” Er zijn berichten over plunderingen met gebruik van “pistolen en machetes.” Minister Plasterk bevestigt de plunderingen, maar kan niets zeggen over de schaal waarop het gebeurt. Militairen zijn ingezet om de orde te bewaken. Vijftig extra agenten zijn per boot onderweg vanuit Curaçao.
Over de inwoners heeft de NOS het opvallend weinig. Pas helemaal onderaan dat artikel wordt in twee zinnen een klein beetje duidelijk wat de natuurramp moet betekenen voor de bevolking van Sint-Maarten:

Correspondent Dick Drayer is aangekomen in Philipsburg en spreekt van een spookstad. “Je ziet helemaal niemand, alleen omgewaaide bomen en weggerukte daken”, vertelt hij. “Het lijkt wel een oorlogsgebied.”
Twintig minuten na dat artikel verschijnt er een nieuw bericht op de site met de kop: ‘Grimmige sfeer, plunderingen op gehavend Sint-Maarten’.

“Er is een probleem met de watervoorziening en een deel van de bevolking is aan het plunderen.” De politie heeft toestemming gegeven om goederen mee te nemen, heeft Drayer gehoord van Defensie. “Dat moet je denk ik vertalen als ‘we zijn met z’n tweeën tegenover een menigte van 500 mensen, dus laten we maar niets doen, anders krijgen we problemen’.” Winkeliers zouden de plunderaars ook laten begaan, om problemen uit de weg te gaan.
In het artikel wederom weinig tot geen aandacht voor de immense nood en het feit dat de hulp traag op gang komt. In een nieuw artikel een paar uur later gaat weer alle aandacht uit naar plunderingen, al is de omvang en ernst daarvan dan nog steeds onduidelijk. Het eiland is al meer dan een etmaal verstoken van elementaire voorzieningen:

Correspondent Dick Drayer is met een van de marineschepen meegekomen, maar hij moest snel weer terug aan boord vanwege de onveilige situatie. Hij ziet een totaal gebrek aan gezag op het eiland. “Er is nergens communicatie. Ook huizen van politieagenten zijn verwoest. Winkeleigenaren openen hun deuren en laten mensen shoppen zonder te betalen. Om problemen te voorkomen en vanuit het besef dat iedereen hulpbehoevend is.” Een bewoner van het eiland bevestigt tegen de NOS dat er massaal wordt gestolen. “Mensen lopen rond met machetes en beroven andere mensen. Ze vechten met elkaar. We mogen de straat niet meer op, de militairen zijn streng.”
Pas daarna wordt in een enkele zin duidelijk hoe levensbedreigend het gebrek aan medische voorzieningen is voor de bevolking: “Zestig nierdialysepatiënten moeten snel hulp krijgen, anders is het voor hen te laat.”

Op vrijdag wijdt de NOS opnieuw een heel artikel aan plunderingen: Mensen op Sint-Maarten voelen zich onveilig: ‘bendes trekken van kantoor naar kantoor’. In een enkele zin wordt een tipje over de aard van de plunderingen opgelicht:

Niet alle plunderaars zijn gevaarlijk, benadrukt hij. “Mensen die arm zijn maken van de situatie gebruik om zichzelf te voorzien van eten. Maar er zijn ook mensen met kapmessen die erop uit zijn zichzelf te verrijken.”
Ook uit dit artikel wordt de lezer weinig duidelijk over de andere noden van de bevolking.

Een paar uur later een nieuw artikel over, je raadt het nooit: Ook hotels Sint-Maarten beroofd, maar situatie steeds meer onder controle
SOURCE NOS
Pas zaterdag verschijnt het eerste artikel over de medische nood die een gevolg is van de ramp. Daarin in een laatste alinea dan aandacht voor de andere zorgen:

Het ziekenhuis stuurt ook medicijnen naar de collega’s op Sint-Maarten. Direct contact is er nog niet geweest. Maar via Defensie heeft arts Berenos-Riley gehoord hoe slecht het ziekenhuis eraan toe is. “Het is rampzalig. De operatiekamer bestaat niet meer. En naast de eigen patiënten zitten ze ook met mensen die daar voor de orkaan kwamen schuilen. Het ziekenhuis is dermate beschadigd dat ze deze mensen niet goed kunnen opvangen”.
Op zaterdag doet de NOS verslag van de rampsituatie op St Martin, het Franse deel van het land. Het mag duidelijk zijn waar het over gaat: Franse politie treedt hard op tegen plunderaars op Saint-Martin.

Kortom. het Koninkrijk is getroffen door de zwaarste natuurramp van deze eeuw, wat dat betekent voor de bevolking blijft onduidelijk, de NOS concentreert zich op plunderingen.

Bij Katrina, de orkaan die de overwegend zwarte stad New Orleans in 2005 trof, besteedden de media ook opvallend en overdreven veel aandacht aan plunderingen. Daarbij werd evenmin onderscheid gemaakt tussen echte dieven en mensen die zich eigendommen toe eigenen om te overleven. Later werd duidelijk dat de berichtgeving veelal onjuist dan wel schromelijk overdreven was. De verhalen bleken de hulp en autoriteiten zelfs ernstig gehinderd te hebben.

In de Volkskrant komt hoogleraar psychologie Tom Postmes aan het woord over hoe media de plank misslaan bij rampen met verhalen over geweld en plunderingen:

De verhalen zijn hardnekkig, deels omdat normaal gedrag rond rampen vaak wordt geïnterpreteerd als crimineel gedrag. Er wordt anders naar de medemens gekeken, want iedereen is bezig met helpen en daardoor ook hyper alert op mogelijke misstanden. Met als gevolg dat plunderingen worden gegeneraliseerd, overdreven of gedrag verkeerd wordt geïnterpreteerd.
Die lessen zijn aan de NOS niet besteed, daar lijkt de redactie zich voor de accenten in berichtgeving vooral te laten inspireren door GeenStijl.

foto: ministerie van Defensie